Cytrusy – kiedy warto je jeść i czy dla każdego są dobre?

Pachnące, soczyste mandarynki kojarzą mi się z grudniem i Świętami. Słodkie pomarańcze mogłabym jeść przez cały rok ale najlepsze mamy jesienią i przez pierwsze miesiące po Nowym Roku. Kiedy najlepiej zajadać się cytrusami, ile jest w nich witaminy C oraz czy cytrusy są dobre dla każdego? O tym przeczytacie w tym artykule.

Skąd jadą do nas cytrusy?

W okresie od kwietnia do listopada dostępne są w Polsce owoce sprowadzane z Ameryki Południowej oraz RPA. Ponieważ ich transport do Europy trwa od 2 do nawet 4 tygodni to zrywane są jeszcze niedojrzałe owoce. Rośliny na czas transportu zabezpieczane są woskami oraz środkami chroniącymi je przed zepsuciem. Takie cytrusy dojrzewają dopiero w chłodni albo u Was w domu. Tu znajdziecie poradnik jak poradzić sobie z pestycydami na owocach.

Najlepsze w smaku, zapachu i ze względu na wartości odżywcze, będą cytrusy pochodzące z Europy (Hiszpanii, Włoch) czy Maroka. A na nie mamy sezon od listopada do końca marca/kwietnia. W ich przypadku transport od drzewa do Waszej kuchni nie jest długi (to kilka dni, może tydzień) więc owoce mogą być zrywane już prawie dojrzałe. Mają wtedy w sobie dużo więcej witamin i innych cennych dla nas składników odżywczych. Oczywiście w przypadku europejskich cytrusów tu też traficie na owoce woskowane ale też coraz częściej sprowadzane są do Polski ich odpowiedniki ekologiczne – bez wosku, pestycydów. Za wyższą cenę dostajecie zdrowszy owoc. Pamiętajcie – od tego co jecie zależy Wasze zdrowie i dobre samopoczucie.

.

Najbardziej popularne cytrusy dostępne w Polsce

Podejrzewam, że gdyby ogłosić w naszym kraju konkurs na najbardziej popularny owoc cytrusowy to wygrałaby cytryna. To ona gości na stołach w większości polskich domów. Jest nieodłącznym składnikiem herbaty i kuracji na przeziębienie.

Niestety właśnie z herbatą nie powinno się cytryny łączyć. W herbacianych fusach znajdują się śladowe ilości aluminium, który w takiej postaci nie jest dla nas szkodliwy. Ale kwaśny sok z cytryny przekształca go w cytrynian glinu, który może przenikać do naszych komórek i je uszkadzać. Najlepiej jest dodawać cytrynę do herbaty już po wyjęciu fusów oraz ostygnięciu naparu. Witamina C, na którą tak bardzo tu liczycie, niszczona jest w wysokich temperaturach. Jeżeli zależy Wam na skorzystaniu z cennych właściwości cytryny to polecam picie wody z cytryną na czczo – przeczytajcie pod linkiem co daje taki napój.

Oprócz cytryn Polacy upodobali sobie pomarańcze, mandarynki, klementynki, różnokolorowe grejpfruty, limonki i przesłodkie pomelo. Owoce te są świetną i niskokaloryczną przekąską, dodatkiem do zielonych koktajli,  dań słodkich a nawet wytrawnych (np. różnych mięs).

Jeszcze mniej znane i trudniej dostępne  są u nas takie oto egzotyczne cytrusy:

• kumkwat – pochodzi z Chin. W wyglądzie przypomina miniaturową pomarańczę ale ma jadalną skórkę
• papeda – pochodzi z Azji Południowo-Wschodniej. Potocznie nazywana jest limonką kafir. Jej liście oraz skórka powszechnie używane są w kuchni tajskiej jako składnik wielu potraw
• cytranga – mieszaniec gorzkiej pomarańczy z poncyrią trójlistkową
• sweetie – mieszaniec grejpfrutu z pomarańczą olbrzymią – coraz częściej pojawia się w polskich sklepach
• tangelo – mieszaniec mandarynki i grejpfruta
• cytrangokwat – połączenie poncyrii trójlistkowej i kumkwatu
• kalamondin – to mandarynka + kumkwat
• limkwat – limonka + kumkwat
• lemonkwat – cytryna + kumkwat
• musk lime – to kalamondin + kumkwat
• orangequat – pomarańcza + kumkwat

.

Ile witaminy C jest w cytrusach?

Przyjęła się w Polsce opinia, że cytrusy są bardzo dobrym źródłem witaminy C. To zobaczcie ile kalorii znajduje się w cytrusach oraz ile w rzeczywistości te owoce mają witaminy C (w 100g części jadalnej):

• cytryna – 36 kcal / 53 mg wit. C
• limonka – 30 kcal / 29 mg wit. C
• pomarańcza – 44 kcal / 50 mg wit. C
• grejpfrut – 40 kcal / około 34-38 mg wit C
• mandarynka –  53 kcal / 27 mg wit. C
• pomelo – 38 kcal / 61 mg wit. C

.

A teraz dla porównania podam Wam kilka naszych rodzimych roślin, w których znajdziecie dużo więcej witaminy C w 100g:

• dzika róża – 1800 mg (to nie pomyłka – dzika róża to istna rakieta z witaminą C)
• czarna porzeczka – 181 mg
• aronia – 185 mg
• natka pietruszki – 178 mg (tylko jej dużo na raz nie zjecie – chyba, że zmiksujecie w zielonym koktajlu)
• czerwona papryka – 91 mg
• rokitnik – od 120 do 1100 mg (w zależności czy rośnie nad morzem czy w górach)
• brukselka – 94 g
• szpinak – 64 mg

.

Właściwości cytrusów

.1. Cytrusy lubimy za ich smak i przywołanie klimatu tropików, kiedy u nas królują mrozy i mroczne dni. Polecam zajadać się cytrusami na poprawę nastroju zimą,

.2.  Wiemy już jak się ma sprawa z witaminą C ale cytrusy mają w sobie bogactwo innych, cennych składników odżywczych – wapń, potas, witaminy z grupy B, witaminę PP, likopen (grejpfrut), luteinę (pomarańcze) oraz błonnik. Ten ostatni znajduje się m.in. w błonach otaczających miąższ owoców. Dlatego lepiej jest jeść cytrusy z tymi błonami lub miksować je w blenderze. Niestety wyciśnięcie z nich jedynie soku pozbawi napój błonnika,

.3. Istnieje też przekonanie o wychładzających właściwościach cytrusów. Bierze się ono z medycyny chińskiej, która dzieli pokarmy na rozgrzewające i wychładzające organizm a dietę układa zgodnie z porami roku oraz strefą klimatyczną. Cytrusy umieszczone zostały w kategorii wyziębiające i wychładzające i polecane są do spożycia w upalne dni. No niestety u nas najlepsze cytrusy mamy w zimie. A poza tym – przecież mandarynka najlepiej smakuje tylko w okolicach Świąt Bożego Narodzenia. Dodajcie do koktajlu z cytrusów rozgrzewający cynamon a pomarańcze do napoju z goździkami i anyżem i będziecie mieli cytrusowe grzanie w zimie,

.4. Cytrusy wchodzą w interakcje z niektórymi lekami (szczególnie grejpfrut) i mogą wywołać niebezpieczne skutki uboczne. W związku z tym zalecane jest zachowanie odstępu pomiędzy spożyciem owoców lub soku z cytrusów a przyjęciem leku – najlepiej nawet 4 godziny. Więcej o tym przeczytacie w artykule o interakcjach żywności z lekami. Jeżeli przyjmujecie leki to to jest główny argument za NIE JEDZENIEM CYTRUSÓW.

.

Cytrusowy koktajl na poprawę nastroju zimą 

Taki koktajl poprawia mi nastrój w zimowe poranki. Wszystkie owoce wystarczy sparzyć, obrać i zmiksować z blenderze kielichowym. Nie polecam stosowania do tego wyciskarek i sokowirówek ponieważ usuniecie z koktajlu cenny błonnik. Błonnik spowalnia rozkład węglowodanów (cukrów), obniża stężenie glukozy we krwi i tym samym redukuje zapotrzebowanie na insulinę. Bez niego zaserwujecie sobie dużą dawkę cukru z witaminami i minerałami.

Do koktajlu dodałam chilli i cynamon, która fajnie podkręcają smak i rozgrzewają

• 1 grejpfrut
• jedna pomarańcza
• 1 cytryna
• jedna limonka
• szczypta chilli
• szczypta cynamonu

.

.