Sacharyna: czy to bezpieczny słodzik dla diabetyków?
Sacharyna jest popularnym zamiennikiem cukru. Dzięki temu, że nie dostarcza kalorii i nie wpływa na poziom insuliny we krwi chętnie sięgają po nią osoby odchudzające się czy chore na cukrzycę. Jednocześnie wokół jej stosowania narosło wiele pytań dotyczących bezpieczeństwa i potencjalnych skutków zdrowotnych. Zatem, jakie korzyści i ewentualne ryzyka wiążą się z jej konsumpcją? Czy sacharyna jest bezpieczna i czy dobrze sprawdza się w cukrzycy?
Spis treści
Czym jest sacharyna?
Sacharyna to związek chemiczny, który został odkryty pod koniec XIX wieku. Jest ona około 300–400 razy słodsza od cukru, co oznacza, że do uzyskania pożądanego smaku potrzeba jej bardzo mało. Dzięki temu sacharyna nie dostarcza kalorii, a także jako substancja bezkaloryczna nie wpływa na wydzielanie insuliny we krwi. W konsekwencji sacharyna jest szeroko stosowana, zarówno w produktach dla osób na diecie niskokalorycznej, jak i diabetyków.
Sacharyna a cukrzyca: czy to połączenie się sprawdza?
Sacharyna, jako substancja niedostarczająca kalorii, potencjalnie może być szczególnie atrakcyjna dla osób odchudzających się lub z cukrzycą, które muszą kontrolować poziom glukozy we krwi. W odróżnieniu od tradycyjnego cukru (np. buraczanego czy trzcinowego), sacharyna nie jest metabolizowana przez organizm człowieka. Oznacza to, że sacharyna nie wpływa na poziom glukozy, a w konsekwencji także na wydzielanie insuliny. W praktyce spożywanie tego słodzika nie prowadzi do nagłych wahań glikemii we krwi, co jest kluczowym aspektem w zarządzaniu cukrzycą typu 1 i 2.
Sacharyna a cukrzyca – jak to w praktyce wygląda? Dla osób z cukrzycą, które każdego dnia muszą monitorować swoje spożycie węglowodanów, w tym przede wszystkim cukrów prostych (np. cukru spożywczego), sacharyna stanowi swego rodzaju ułatwienie. Jako że nie dostarcza cukrów, nie podnosi poziomu glikemii – nie musi być uwzględniana w codziennych wyliczeniach dla węglowodanów. Z drugiej strony nadal sacharyna dostarcza słodki smak w diecie, dzięki czemu nawet osoby z cukrzycą mogą okazjonalne spożywać słodkie przekąski czy napoje.
Sacharyna a bezpieczeństwo stosowania
Choć obecnie sacharyna jest uznawana za bezpieczną przez liczne organizacje zdrowotne, w tym FDA (Amerykańska Agencja Żywności i Leków) oraz EFSA (Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności), jej stosowanie przez lata budziło kontrowersje. W latach 70. XX wieku przeprowadzono badania na zwierzętach, które sugerowały, że sacharyna może mieć działanie rakotwórcze. Jednak kolejne badania wykazały, że dawki stosowane we wspomnianych wcześniej testach były wielokrotnie zbyt wysokie i w praktyce nie mogą być przenoszone na ludzi.
Obecnie nadal prowadzone są badania nad spożyciem sacharyny i jej wpływem na zdrowie. Niektóre wskazują, że jej częste i regularne spożycie może negatywnie wpływać na mikrobiom jelitowy lub choroby demencyjne. Jednocześnie bezpieczeństwo sacharyny jest ściśle związane z jej poziomem spożycia.
Jak wskazują eksperci EFSA dopuszczalne dzienne spożycie (ADI – Acceptable Daily Intake) dla sacharyny wynosi 5 mg na kilogram masy ciała. ADI to taka ilość substancji, którą można bezpiecznie spożywać codziennie przez całe życie, bez ryzyka dla zdrowia. W praktyce oznacza to, że osoba ważąca 70 kg może bezpiecznie spożywać do 350 mg sacharyny dziennie. Taka ilość znacznie przewyższa dawki obecne w typowej diecie. Zatem potencjalnie potwierdza to, że sacharyna jest bezpieczna, nawet przy regularnym spożyciu. Jednocześnie warto monitorować zalecenia organizacji takich jak FDA i EFSA, które opierając się na najnowszych badaniach, mogą aktualizować (zmniejszać lub zwiększać) limity spożycia słodzików dla osób zdrowych, jak i z cukrzycą.
Sacharyna a cukrzyca: badania kliniczne
W kontekście cukrzycy, bezpieczeństwo sacharyny jest istotnie nie tylko biorąc pod uwagę jej wpływ na poziom cukru we krwi danego dnia, ale również na długoterminowe zdrowie pacjentów. Jak wskazują przedstawiciele Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego słodziki takie jak sacharyna mogą skutecznie pomóc w zarówno kontrolowaniu poziomu cukru, ale także obniżeniu wskaźnika masy ciała (BMI). W końcu to właśnie redukcja masy ciała jest istotnym celem terapeutycznym dla wszystkich z cukrzycą i nadmierną masą ciała.
Podsumowując, sacharyna wydaje się być bezpiecznym zamiennikiem cukru dla diabetyków. Jest to związane z tym, że nie wpływa na poziom glukozy we krwi, wydzielanie insuliny i długofalowo, jeśli jest spożywana zgodnie z wytycznymi, nie ma negatywnych korzyści zdrowotnych. Jednocześnie pacjenci z cukrzycą powinni być zachęcani do ograniczania słodkich przekąsek i napojów ogółem, celem budowania zdrowych nawyków żywieniowych. Ostatecznie to dobrze zbilansowana dieta na bazie świeżych i nisko przetworzonych produktów spożywczych, a także regularna aktywność fizyczna będzie kluczem do zdrowia.
Bibliografia
- Saccharin: FDA Agencies. University of Minnesota, Environmental Health Sciences.
- Polskie Towarzystwo Diabetologiczne. Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę. Diabetologia praktyczna, 2020:6:1.
- EFSA Panel on Food Additives and Nutrient Sources added to Food (ANS); Scientific Opinion on the re-evaluation of saccharin (E 954) as a food additive. EFSA Journal 2011;9(7):2249.
Materiał promocyjny.