Kombucha (grzyb herbaciany) – czym jest i jakie ma właściwości?

Kombucha lub inaczej kombucza potocznie nazywana grzybem herbacianym czy grzybkiem japońskim służy od ponad 2 tys. lat w dalekowschodniej medycynie naturalnej. Napój reklamowany jest obecnie jako eliksir na prawie wszystkie choroby, ale do dzisiaj nie ma żadnych dowodów naukowych potwierdzających jego wyjątkowe działanie. Są osoby, które wychwalają właściwości zdrowotne kombuchy, lekarze zaś zwracają uwagę, że odnotowano wiele skutków niepożądanych. Jak wyhodować grzyb kombucha, jak go przechowywać i gdzie kupić? To jakie w końcu ma właściwości?

Co to jest kombucha? Kombucza jest słodko-kwaśnym napojem, który powstaje dzięki fermentacji herbaty i cukru w obecności tzw. grzyba herbacianego. Ten grzyb to galareta w kolorze białym, żółtym lub jasnopomarańczowym, który składa się głównie z bakterii i drożdży. W tradycyjnej medycynie ludowej sfermentowany, lekko gazowany napój uchodzi za lekarstwo na wiele chorób.

Grzyb kombucha

Grzyb herbaciany czy grzybek japoński w rzeczywistości nie jest grzybem. Ma postać galaretowatej masy w kształcie placka czy meduzy. Dodana do posłodzonej herbaty inicjuje proces fermentacji, w wyniku którego powstaje napój z kombuchy zawierający witaminę C, witaminy z grupy B, liczne kwasy organiczne, w tym octowy, mlekowy i glukonowy, a także cynk, magnez, żelazo, miedź, wapń, ale też alkohol, cukier i kofeinę.

Właściwości zdrowotne kombuchy cenione były w starożytności, ale współcześnie nie ma żadnych dowodów naukowych jednoznacznie potwierdzających, że napój ma działanie lecznicze. Zdaniem lekarzy, może być on traktowany wyłącznie jako suplement diety. Przy jego stosowaniu należy jednak zachować ostrożność, gdyż odnotowano wiele skutków niepożądanych po jego wypiciu.

Kombucha – właściwości

Napój z kombuchy jest reklamowany w internecie jako uniwersalny środek leczniczy. Głównymi efektami spożywania tego cudownego eliksiru mają być detoksykacja organizmu, usuwanie zaskórników i zmian bakteryjnych na skórze, wzmocnienie odporności, regulacja ciśnienia krwi, regulacja trawienia (wspiera pozbywanie się nadmiaru gazów z jelit, usprawnia wypróżnianie i zapobiega zaleganiu pokarmu w jelitach).

Według tych samych źródeł, napój z kombuchy wspiera pracę wątroby i trzustki, stabilizuje poziom cholesterolu, przyspiesza metabolizm, zmniejsza ochotę na słodycze, przyspiesza metabolizm oraz odbudowę tkanki łącznej po urazach, przeciwdziała rozwojowi chorób nowotworowych i miażdżycy, opóźnia proces starzenia, a także przyspiesza gojenia ran.

Jak zrobić kombuchę bez grzyba?

W sieci spotkać można wiele przepisów na przygotowanie napoju kombucha. Początkujący mogą spróbować użyć czarnej lub zielonej (2-3 łyżeczki na litr wody) i cukru (1/3 szklanki). Herbatę należy zaparzyć i wystudzić do ok. 25 st. C. Do posłodzonego napoju zaszczepiamy odrobinę grzyba kupionego np. w sieci oraz ok. 200 ml napoju z poprzedniej fermentacji. Niektóre przepisy podają, że za pierwszym razem zamiast poprzedniego napoju można użyć dwie łyżeczki octu winnego.

Kombuchę trzeba przygotować w naczyniu szklanym, np. w słoiku, gdyż w trakcie jej produkcji powstają kwasy organiczne, które mogłyby reagować z naczyniem metalowym lub plastikowym. W miejsce zakrętki nakładamy gazę, którą owijamy gumką recepturką. Słoik z napojem odkładamy w ciepłe i ciemne miejsce na ok. dziesięć dni celem fermentacji.  Następnie odcedzamy napój, a grzybek razem z odrobiną płynu odkładamy w ciepłe miejsce, aby rósł i mógł być wykorzystany ponownie.

Jak przechowywać grzybek kombucha?

Kombuchę należy przechowywać w szklanych naczyniach przykrytych gazą, aby zapobiec osadzaniu się kurzu na powierzchni napoju. Nie zaleca się przechowywania pojemnika w lodówce, gdyż w niskich temperaturach grzyb może się zepsuć. Słoik trzeba umieścić w ciemnym i przewiewnym miejscu w temperaturze ok. 22-25 st. C. Jeśli przez dłuższy czas nie będziesz korzystać z kombuchy, wyjmij ją z roztworu, wypłucz i w plastikowej torebce włóż do lodówki. W chłodzie procesy życiowe drożdży są uśpione.

Grzyb kombucha – gdzie kupić?

Na portalach aukcyjnych i w internetowych sklepach ze zdrową żywnością można znaleźć praktyczny zestaw startowy do fermentacji, który zawiera słoik, grzybek kombucha z płynem przygotowującym, cukier trzcinowy, mieszankę herbaty, wskaźnik temperatury, bawełnianą ściereczkę oraz instrukcję. Herbata i cukier z takiego zestawu wystarczają na ok. pięć fermentacji.

Napój z kombuchy – przeciwwskazania

Jak informuje amerykańskie Centrum Zwalczania i Zapobiegania Chorobom (CDC), napój z kombuchy w nadmiarze może zaszkodzić. W literaturze medycznej zamieszczane są informacje o działaniach niepożądanych, takich jak nudności, bóle głowy oraz wymioty u osób, które piły więcej niż ok. 118 ml napoju z kombuchy dziennie. Niewskazane jest również spożywanie go przez dłuższy czas.

Ze względu na zawartość alkoholu nie mogą go spożywać dzieci i kobiety w ciąży, a z powodu zawartości cukru nie zaleca się napoju osobom z cukrzycą. Zagrożeniem są   nieodpowiednie warunki sanitarne naczyń, w których przygotowywany jest napój. W skrajnych przypadkach mogą prowadzić do skażenia szkodliwymi bakteriami lub przedostawania się szkodliwych związków do napoju.