Jakie są zalety chleba bezglutenowego?
Dieta bezglutenowa to jedyny ratunek dla osób z celiakią. Jak sobie radzić z taką dietą poznając przepis na chleb bezglutenowy.
Spis treści
Z artykułu dowiesz się:
- kto powinien zrezygnować ze spożywania glutenu,
- jakie korzyści płyną z ograniczenia glutenu,
- jaki jest skład chleba bezglutenowego,
- jak przygotować domowy chleb bezglutenowy.
Sprawdź również przepyszny przepis na: Bezglutenowe racuchy z mąką bananową.
Dieta bezglutenowa staje się coraz bardziej popularna. Jej zwolennicy wskazują na liczne korzyści związane z zaprzestaniem przyjmowania pokarmów z glutenem. Dodatkowo ten typ diety musi być bezwzględnie przestrzegany przez osoby ze wskazaniami medycznymi. Kto powinien zdecydować się na spożywanie chleba bezglutenowego i jakie są tego konsekwencje? Odpowiadamy na najczęściej zadawane pytania.
Kto powinien zrezygnować z jedzenia glutenu?
Dieta bezglutenowa zakłada rezygnację ze spożywania pszenicy, jęczmienia, żyta oraz owsa. Osoby stosujące ten reżim ze względów medycznych powinny przyjmować wyłącznie pokarmy oznaczone symbolem przekreślonego kłosa. Przez wzgląd na możliwość zanieczyszczenia glutenem lub dodanie go do produktu w postaci wypełniacza zasada ta odnosi się do wszystkich produktów spożywczych, nawet tych, które są naturalnie pozbawione glutenu (jak ciecierzyca). Symbol oznacza, że dany produkt jest wolny od glutenu lub zawiera go śladowe ilości, które są bezpieczne nawet dla osób chorych.
Na dietę bezglutenową powinny przejść osoby, które mają określone choroby, wymienione w tabeli poniżej. W przypadku zdiagnozowania tego typu schorzeń dieta pozbawiona glutenu jest jedyną metodą leczenia, a wczesne jej wprowadzenie zapobiega negatywnym skutkom nieprawidłowego odżywiania.
| Nazwa choroby | Przyczyny choroby | Objawy |
| Celiakia | Podłoże genetyczne. | Uszkodzenie kosmków jelitowych, które powoduje dolegliwości ze strony układu pokarmowego oraz wykwity skórne. |
| Ataksja glutenozależna | Ataksja jest jednym z objawów celiaki. | Problem z koordynacją i płynnością ruchów, oczopląs, zaburzenia pamięci, trudności w mówieniu. |
| Choroba Duhringa | Nie do końca poznane. | Swędzące zmiany na skórze, na przykład grudki i pęcherze. |
| Alergia na pszenicę | Nieprawidłowa odpowiedź organizmu na alergen, zła dieta, zaburzenia mikroflory jelitowej. | Dolegliwości ze strony układu pokarmowego, zmiany skórne, katar, łzawienie oczu, duszności. |
| Nieceliakalna nadwrażliwość na gluten | Nieprawidłowa odpowiedź organizmu na gluten. | Bóle brzucha, nudności, biegunki, wzdęcia. |
Ponadto dieta wykluczająca gluten jest zalecana dla osób z zespołem jelita wrażliwego, autyzmem oraz chorobą Hashimoto. W tych przypadkach stosowanie diety bezglutenowej nie jest jednak oczywiste, a wielu chorym wręcz nie zaleca się zbyt rygorystycznego jej przestrzegania. Oznacza to, że pozwala się im jeść produkty śladowo zanieczyszczone zbożami, a w czasie świąt mogą pozwolić sobie na produkty zawierające gluten, chociaż i w tym przypadku lepiej częściowo z niego zrezygnować, na przykład spożywając bezglutenowe babki.
Zalety płynące z ograniczenia glutenu w diecie
Dieta całkowicie pozbawiona produktów zawierających gluten powinna być stosowana wyłącznie u osób ze wskazaniami medycznymi. Respektowanie rygorystycznych zaleceń najczęściej prowadzi bowiem do niedoborów witamin z grupy B i witaminy D oraz składników mineralnych, między innymi wapnia, żelaza i selenu. Dieta ta dostarcza również zwykle większej ilości białka, tłuszczu i cukru, niż zalecane jest w zdrowym jadłospisie.
Spowodowane jest to trudnościami w skomponowaniu pełnowartościowego menu na bazie produktów wolnych od glutenu. Osoby pozostające na takiej diecie powinny jak najczęściej włączać do jadłospisu bezglutenowy owies, teffu amarantus oraz komosę ryżową. Wyniki badań wskazują jednak, że nawet szczególne przykładanie wagi do spożywania zbilansowanych pokarmów bezglutenowych może prowadzić do zwiększenia ryzyka wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych oraz cukrzycy typu 2.
Z drugiej strony niewielkie ograniczenie glutenu może być korzystne dla zdrowia. Dzieje się tak w przypadkach, kiedy z menu wyłączane są produkty wysokoprzetworzone lub te na bazie białej mąki. Dużą korzyść może również przynieść większe spożycie warzyw i owoców, a także bardziej zróżnicowanych potraw, na przykład ciasteczek migdałowych.
Zalety nieznacznego ograniczenia produktów zbożowych w diecie:
- większe prawdopodobieństwo spożywania warzyw i owoców,
- większe prawdopodobieństwo spożywania zróżnicowanych potraw, na przykład placuszków konopnych,
- utrata wagi spowodowana większą dbałością o codzienne menu,
- szybsza przemiana materii spowodowana lepiej zbilansowaną dietą.
Z jakich składników robi się chleb bezglutenowy?
Niedozwolone jest zastosowanie w nim zwykłej białej mąki, a samo jego wytwarzanie musi być przeprowadzane w osobnym pomieszczeniu, niż zwykłego chleba, co minimalizuje ryzyko zanieczyszczenia glutenem. Mąka bezglutenowa na chleb produkowana jest z kukurydzy, owsa, gryki, soi, ryżu lub amarantusa, czy prosa.
W piekarniach można coraz częściej kupić zarówno chleb bezglutenowy na zakwasie, jak i taki na drożdżach. Osoby na diecie mogą również jeść chleb owsiany bezglutenowy, jednak w tym przypadku muszą szczególnie uważać, aby nie był on skażony glutenem.
Do chlebów bezglutenowych często dodaje się również ziarna takie jak sezam, siemię lniane, czy ziarna słonecznika. Takie dodatki pozwalają na uzupełnienie niedoborów składników odżywczych w diecie, co jest szczególnie ważne u osób pozostających na rygorystycznej jej odmianie.
Przepis na chleb bezglutenowy
Chociaż piekarnie mają coraz szerszą ofertę chlebów bezglutenowych, wiele osób woli przygotowywać go samodzielnie w domu. Sprzyja temu coraz większą dostępność gotowych mieszanek bezglutenowych na chleb oraz innych w przeszłości rzadko spotykanych składników. W Internecie pojawia się też coraz więcej przepisów na chleb bezglutenowy, a niektóre z nich są smaczniejsze niż standardowe wypieki. Wytwarzanie takiego chleba przebiega jednak nieco inaczej niż standardowo, a osiągnięcie wprawy wymaga kilku prób.
Poniżej umieszczamy prosty przepis na chleb bezglutenowy, który jest pulchny i w pełni przystosowany do wymagań osób na dietach bez glutenu.
Składniki:
- 500 g mąki gryczanej,
- 300 g mąki ryżowej lub kukurydzianej,
- 200 g amarantusa,
- 16 g drożdży instant,
- 2 łyżki soli,
- łyżka cukru,
- 1200 ml lekko ciepłej wody,
- opcjonalnie szklanka dozwolonych nasion.
Przygotowanie
- Wszystkie suche składnik dobrze wymieszać, a następnie powoli dolewać do nich wody. Wymieszać na gładką masę.
- Masę pozostawić pod przykryciem na około 30 minut.
- Przełożyć masę do wyłożonej papierem foremki. Zostawić na 30 minut.
- Piec około 50 minut w rozgrzanym do 220 °C piekarniku.
- Ostudzić wypiek przed podaniem.
Wskazówki
Ilość wody podana w przepisie jest orientacyjna. Mąka bezglutenowa może wymagać jej nieco więcej.
Chleb bezglutenowy piecze się w formie, ponieważ nie da się uzyskać ciasta, które mogłoby przybrać standardową chlebową formę.
Upieczony chleb wydaje głuchy dźwięk po uderzeniu go od spodu.
FAQ
Kto nie powinien jeść glutenu?
Glutenu bezwzględnie nie powinny jeść osoby z celiakią, chorobą Duhringa, nieceliakalną nadwrażliwością na gluten oraz alergią pokarmową. Ograniczenie spożywania glutenu zaleca się w przypadku Hashimoto, autyzmu oraz zespołu jelita drażliwego.
Czy ograniczenie glutenu wpływa na poprawę zdrowia?
Nieznaczne ograniczenie glutenu może poprawić kondycję organizmu, jeżeli wiąże się z tym zwiększone spożycie produktów uznawanych za zdrowe i większa dbałość o zrównoważoną dietę. Całkowita eliminacja lub znaczące ograniczenie glutenu w diecie osób zdrowych nie jest korzystne i może zwiększać ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2 oraz chorób sercowo-naczyniowych.
Z czego robi się chleb bezglutenowy?
W chlebie bezglutenowym zamiast standardowej mąki stosuje się mąkę kukurydzianą, ryżową, sojową, gryczaną, proso oraz amarantusa. W piekarniach można kupić również bezglutenowy chleb owsiany, jednak trzeba uważać, aby nie był on skażony glutenem.
